ΙΣΠΑΝΙΑ, ΤΟΛΕΔΟ: ΕΝΑΣ ΖΩΝΤΑΝΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ

Τόσα χρόνια πήγαινε – έλα Ισπανία, είχα επισκεφθεί το Τολέδο μία μόνο φορά, πολύ πιτσιρίκα. Έκτοτε δεν είχα ξαναπάει. Ίσως γιατί η μεσαιωνική ομορφιά της γενέτειράς μου, της Άβιλα, (ένοιωθα πως) μου έφτανε. Αναζητούσα άλλες εικόνες να με ερεθίσουν.

Αυτή τη φορά όμως η... απαίτηση ήταν καθολική: «Πρέπει να πάμε Τολέδο! Πρέπει να πάρουμε σπαθιά!» Πώς να αρνηθώ στην παρέα;

Ήταν ένα ταξίδι αστραπή! Γιατί το βραδάκι έπρεπε να επιστρέψουμε Μαδρίτη για την Cabalgata de los Reyes Mayos, την παρέλαση των Τριών Μάγων, που γίνεται παραμονή της Γιορτής των Φώτων (αλλά αυτό είναι άλλο «ταξίδι»).

Αποφασίσαμε να πάμε με το γρήγορο τρένο – de alta velocidad. Από τον σταθμό των τρένων της Atocha (Ατότσα) στη Μαδρίτη, μέσα σε 40 λεπτά βρίσκεσαι Τολέδο.

Αν και φτάσαμε Ατότσα νωρίς το πρωί, δεν υπήρχαν θέσεις στα πρώτα δρομολόγια. Βγάλαμε, ηλεκτρονικά, εισιτήρια για το τρένο των 10.20 και απολαύσαμε από έναν café cortado (λίγο νεροζούμι για τους Έλληνες μερακλήδες) σ’ ένα από τα «ορθάδικα» καφέ του σταθμού. Πριν την επιβίβαση, περάσαμε πλήρη έλεγχο μέσα από πύλη ανίχνευσης μετάλλων εμείς και τα σακίδιά μας.

Aκόμα και σήμερα είναι βαθιά η πληγή που άφησε στους Ισπανούς το τρομοκρατικό χτύπημα στον κεντρικό σταθμό των τρένων της Ατότσα, τον Μάρτιο του 2004. Κυλιόμενες σκάλες μας οδήγησαν στην πλατφόρμα, επιβιβαστήκαμε άμεσα, οι πόρτες έκλεισαν και το τρένο για Τολέδο αναχώρησε στις 10.20 ακριβώς!

2

3

Και 40 λεπτά αργότερα, νά’μαστε στον σιδηροδρομικό σταθμό του Τολέδο. Α la Estacion Ferrocarril de Toledo. Στιγμιαία νόμιζα πως βρέθηκα κάπου... στην Ανατολή! Ένα κτίριο με χρωματιστά πλακάκια στους τοίχους, σκαλιστό ξύλο στις αψίδες εισόδου και εξόδου του, βιτρό που αγγίζουν τη στέγη του κι ένα αναπαλαιωμένο γκισέ έκδοσης εισιτηρίων με ανάγλυφο ξύλο. Γρήγορα κλικ και κατευθείαν έξω στο λαμπερό ήλιο του Τολέδο. Και στην πέτρινη εντυπωσιακή είσοδο του Τολέδο, la Puerta de Bisagra! Το πρώτο μνημείο της πόλης που σου κόβει την αναπνοή καθώς στέκει απέναντί σου αγέρωχο μέσα στους αιώνες και μεγαλοπρεπές να σε καλωσορίζει. Αυτή η πόλη εξελίσσεται σε αποκάλυψη για μένα!

4

5

Σύντομα κάναμε τα πρώτα μας βήματα στο ιστορικό κέντρο του Τολέδο με πρώτο προορισμό – τι άλλο; - ένα κατάστημα με χειροποίητα ατσάλινα σπαθιά, όπλα, πανοπλίες, μεταλλικές φιγούρες ιπποτών...

Ημασταν στη Μέκκα του σπαθιού. Η πόλη έχει τεράστια παράδοση στην κατασκευή τους από την εποχή ακόμα των Βησιγότθων.

0

6

7

8

Hμασταν στην πόλη της τέχνης, του πολιτισμού, που κατάφερε, για μεγάλο χρονικό διάστημα, να «αφομοιώσει» ειρηνικά στα σπλάχνα της διαφορετικούς πολιτισμούς, διατηρώντας τη μοναδικότητα του καθενός και δίνοντάς τους την ευκαιρία να αναπτυχθούν.

Το Τολέδο είναι το στολίδι της αυτόνομης κοινότητας Castilla – La Mancha, Καστίλης - Λα Μάντσα, 70 χιλιόμετρα έξω από τη Μαδρίτη. Κέντρο κατάκεντρο της Ιβηρικής και περικυκλωμένο από τον μεγαλύτερο ποταμό της, τον Τάγο. Για μισή χιλιετηρίδα (1085-1559) υπήρξε πρωτεύουσα της Ισπανικής Αυτοκρατορίας, κοιτίδα πολιτισμού, ισχυρό πνευματικό κέντρο και βίωσε χρυσές εποχές. Κατά την περίοδο του Χαλιφάτου της Κόρδοβα, αποτελούσε πόλη κόσμημα όπου ζούσαν αρμονικά οι Χριστιανοί, οι Εβραίοι και οι Μουσουλμάνοι. Αυτή η εποχή έδωσε στο Τολέδο το προσωνύμιο της «Πόλης των Τριών Πολιτισμών».

Κατά το Μεσαίωνα, υπήρξε μεταφραστικό κέντρο όπου σημαντικό μέρος της αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας μεταφέρθηκε από την Ανατολή στη Δύση με μεταφράσεις από τα αραβικά στα λατινικά, κυρίως Eβραίων και άλλων γλωσσομαθών. Δεν ήταν τυχαία η επιλογή του δικού μας μεγάλου ζωγράφου, γλύπτη και αρχιτέκτονα, Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, γνωστότερου ως El Greco, να εγκαταλείψει τη Μαδρίτη και να εγκατασταθεί σ’ αυτή την πόλη με τη γλυκιά μελαγχολία. Δεν είναι τυχαίο ότι ολόκληρη η πόλη έχει χαρακτηριστεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO. Καθόλου τυχαία και η «γέννηση» του Δον Κιχώτη στην ένδοξη περιοχή της Castilla y La Mancha, της προσωπικότητας που ενσαρκώνει τον ιδεαλισμό, τον ρομαντισμό και το κυνήγι του ονείρου. Είναι εδάφη που γεννούν θρύλους...

Και αφού έγιναν οι απαραίτητες αγορές, ξαμοληθήκαμε στα στενά της. Το Τολέδο το βλέπεις με τα πόδια. Aρκεί να θυμάσαι από πού πέρασες πριν για να μην χαθείς. Είναι γεμάτο ανήλιαγα στενά, ανηφορικά πλακόστρωτα, πέτρινα σκαλιά... Μοιάζει με λαβύρινθο, ο οποίος σε ανταμείβει κάθε φορά που βγαίνεις σε κάποιο «ξέφωτο» και μπροστά σου ξεπροβάλει ένα από τα πολλά μεσαιωνικά ή αναγεννησιακά της οικοδομήματα.

10

9

La Catedral Primada, ο τεράστιος γοτθικός ναός που χρειάστηκε πάνω από 2 αιώνες για τα ολοκληρωθεί. Πάνω του δημιούργησαν αρχιτέκτονες διαφόρων καλλιτεχνικών τάσεων και το αποτέλεσμα προκαλεί δέος! Τόσο από το μέγεθος του ναού, το ύψος του, τους πυργίσκους του, όσο και από τον θησαυρό που κρύβει μέσα του: μοναδικές συλλογές κοσμημάτων βασιλέων και ευγενών, εκκλησιαστικά σκεύη και έργα ζωγραφικής όπου δεσπόζουν, φυσικά, εκείνα του El Greco αλλά βλέπεις και Morales, Garavaggio, Tristan...

11

12

Περιμετρικά του ναού, μας περίμενε άλλη έκπληξη. Πλανόδιοι μουσικοί, πραγματικές αναγεννησιακές φιγούρες. Ενστικτωδώς σηκώνεται η μηχανή και ξεκινάς τα κλικ... σιγά σιγά όμως το χέρι κατεβαίνει και το φόκους περνά από το μάτι στο αφτί, στη μελωδία. Το απόμακρο χθες και το σήμερα γίνονται ένα, εσύ αφήνεσαι στη «ρουφήχτρα» της μουσικής και χάνεις την αίσθηση του χρόνου...

13

14

La Iglesia De Santo Tome. Ο ναός όπου βρίσκεται το αξεπέραστο – και το αγαπημένο μου! - έργο του El Greco «Η ταφή του κόμη Οργκάθ», όπου, εκτός από γνωστές προσωπικότητες της εποχής, ο κορυφαίος Κρητικός ζωγράφος αποτυπώνει τον εαυτό του αλλά και τον γιο του.

Το Φρούριο Alcazar (Αλκαθάρ), που βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του Τολέδο και είναι ένα τεράστιο, άρτια τετραγωνισμένο οικοδόμημα με πύργους σε κάθε γωνιά. Ένα φρούριο που έμεινε στη νεότερη ιστορία από την πολιορκία του κατά τον Ισπανικό Εμφύλιο και αναδείχθηκε σε σύμβολο των εθνικιστών γιατί ήταν η Σχολή Ευελπίδων της χώρας.

16

15

Ως καθαρόαιμη griega η παρέα, θέλησε να επισκεφθεί και το σπίτι και μετέπειτα Μουσείο του El Greco. Μόνο εξωτερικά κλικ εκεί γιατί την ώρα που το επισκεφθήκαμε ήταν κλειστό! Η περιήγηση συνεχίστηκε για... ώρες, πάντα με τα πόδια. Muralla de Toledo (τα τείχη του Τολέδο), Τέμενος Cristo de la Luz, Κάστρο του San Servando… Για να καταλήξουμε στην Plaza de Zocodover, την κεντρική πλατεία, στην καρδιά του τουριστικού Τολέδο. Ώρα για cerveza και tapas – και αργήσαμε! Τα κτίρια γύρω στην πλατεία είναι una mezcla, ένα ανακάτεμα, δηλαδή, αρχιτεκτονικής όλων των πολιτισμών που πέρασαν κατά καιρούς από την πόλη.

Λαλίστατος ο σερβιτόρος που μας περιποιήθηκε, μας είπε πως μέχρι και σχετικά πρόσφατα, τις αρχές της δεκαετίας του ’60, η πλατεία μεταμορφωνόταν σε μια τυπική ανοιχτή αραβική αγορά, όπου μπορούσες να βρεις τα πάντα. Πολύ παλιότερα δε ήταν το σημείο της πόλης όπου συνέρρεαν όλοι για να δουν δημόσιες εκτελέσεις και καύσεις συνανθρώπων τους κατά την μαύρη περίοδο της Ισπανικής Ιεράς Εξέτασης. Αυτό μας κακοφάνηκε αλλά ...συνεχίσαμε ακάθεκτοι τις μπύρες μας.

17

18

Ο χρόνος κυλούσε, η ώρα της επιστροφής για Μαδρίτη πλησίαζε (η αλήθεια είναι πως... ξαποστάσαμε λίγο παραπάνω με τις μπύρες!) και ακόμα δεν είχα «ΤΟ» κλικ. Αυτή την πανοραμική θέα της πόλης του Τολέδο με τον ποταμό Τάγο να την αγκαλιάζει.

Αν γκουγκλάρεις «Τολέδο», αυτή η είναι η πρώτη φωτογραφία που θα δεις. Ο Miguel, και το ταξί του, ήταν ο άνθρωπος που θα μας πήγαινε εκεί, στη Mirador de Valle. Βγήκαμε έξω από το ιστορικό κέντρο του Τολέδο, ανεβήκαμε το Paseo de la Rosa και μπήκαμε στην κούρμπα της Valle. Εκεί, σ’ένα πλάτωμα με πλακόστρωτο, τράβηξε χειρόφρενο και εμείς είχαμε το Τολέδο...στα πόδια μας! Στο κέντρο η Χριστιανική συνοικία, δεξιά η μεριά των Εβραίων, αριστερά τα στέκια των Μαυριτανών. Ό,τι είχαμε περπατήσει, τώρα απλώνονταν μπροστά μας! Και γύρω γύρω ο μεγαλύτερος ποταμός της Ιβηρικής, ο Τάγος, να χαράσσει το απόρθητο της πόλης και να στιγματίζει την ομορφιά της.

20

19

Αν μου ζητούσες δυο λέξεις για να περιγράψω το Τολέδο, αυτές θα ήταν: πίνακας ζωγραφικής. Όπου ανάλογα την γωνιά που διαλέγεις να το κοιτάξεις, αποπνέει τον αέρα ενός διαφορετικού κομματιού της ένδοξης ιστορίας του. Και μια γλυκιά μελαγχολία είναι το συναίσθημα που ποτίζει μέσα σου.

21

24

22

23

25

26

27

29

30

47

45

44

46

43

40

41

39

38

36

37

33

35

32

34

31

28